De naam Venebrugge

De eerste vermelding van Veenebrugge of Venebrugge is in het “Perkamentboek” van Utrecht, en wel in 1196. Venebrugge viel toen onder het gezag van de bisschoppen van Utrecht. Het lag in het Oversticht.

Venebrugge dankt haar naam aan de veenbrug, die het daar mogelijk maakte van Hardenberg naar de hoge gronden in het huidige Duitsland te komen. Er lag namelijk door het moeras een smalle veenstrook waarover een “brug” aangelegd kon worden.

Reeds rond 25 v. Chr. legden de Romeinen inderdaad een veenbrug aan. Dit was ten tijde van Drusus, bijgenaamd Germanicus, een stiefzoon van keizer Augustus. Resten van deze of een latere veenbrug zijn teruggevonden tijdens ontveningen. Een boer in Stobbenhaar heeft zijn waterput met de gevonden stammen en palen gestut.

Verdediging

Ter bescherming tegen invallen door de bisschoppen van Münster werd er te Venebrugge een aarden schans aangelegd in het veen / moeras. Dit verdedigingswerk dateert reeds uit 1364. Nu nog is deze schans te herkennen als verhogingen in het terrein. Vanuit de lucht is een deel van de schans nog duidelijk te zien, als een beboste heuvel met een overwoekerde gracht er omheen. Uit oude kaarten blijkt, dat er later meer schansen bijgekomen zijn.

De schans(en) moest(en) in het begin onderhouden worden door de kastelein van Venebrugge. Dit was een kostbare zaak, hetgeen wel blijkt uit het verzoek dat in 1626 gedaan wordt om de versterkingen te slechten wegens de hoge onderhoudskosten.

Het lijkt erop dat de overheid later deze kosten op zich gaat nemen. Zo worden er in 1799 nieuwe verdedigingswerken te Venebrugge aangelegd. De bewapening bestaat uit: 18 x 12-ponder, 8 x 6-ponder en 4 x 7,5-ponder. De oostelijk van de Stobbenhaarweg gelegen Spaanse schans / redoute wordt daarvoor geslecht.

In officiële stukken uit 1830 valt te lezen dat ’s Rijks Domeinen in Venebrugge onder andere de volgende bezittingen had: drie batterijen (schansen), drie huizen met erf, bouwland en een gracht. Deze gracht besloeg toen een oppervlakte van 1ha. 24 are 60 ca. Men kan er derhalve van uitgaan, dat deze versterkingen rond die tijd nog in gebruik waren aan onze oostgrens.